Önümüzdeki sezondan itibaren yeni bir ofsayt kuralı devreye giriyor. Futbol için ofsayt her zaman çok gündeme gelmiştir. Anlaşılmasının zor olduğuna ilişkin önyargı ofsayt kuralını bilmeyi futbol bilmekle aynı sayılmıştır. Hatta futbola ilişkin cinsiyetçi yorumların bir çoğu da bu kural üzerinden yürütülmektedir. Fakat, ofsayt tartışmaları genellikle teknik kural denetimi özelinde gerçekleşir. Oysa, bu kuralın gerekliliği ya da nasıl olması üzerine daha derinlikli tartışmak gerekirdi. Ofsayt kuralında neyi savunduğunuz, nasıl bir futbol izlemek istediğiniz hakkında da temel bilgileri verir. Bireyselliğe daylı bir futbol mu yoksa kolektif bir futbol mu? Sadece gol atmaya odaklanmış sonuç odaklı kolaysız bir futbol mu yoksa rakibinin savunma hakkını kabul eden oyun odaklı mücadeleci bir futbol anlaşıyı mı? Futbolda "ofsayt ne demek?" sorusu basit kurallar bütününden çok daha fazlasıdır.
Ofsayt kurallarındaki değişikliler
1863: Ofsyat kuralı ilk kez bu yıl gündeme geldi. İlk ofsayt kuralına göre bir oyuncu topun ilerisine geçtiği anda oyun dışı kalmış sayılıyordu. Topun ilerisine geçen her oyuncunun ofsaytta sayıldığı bir kuraldı. Bir futbolcu topu pas şeklinde birine gönderdiğinde, kendi takımından ya da rakip takımdan birisi topa dokunana kadar tekrar topa dokunamazdı.
1866: İlk ofsayt kuralından üç yıl sonra yapılan değişikle beraber oyuncuların ofsaytta sayılmaması için kale ve top arasında üç rakip oyuncunun bulunması gerektiği kurala bağlandı.
1925: 1866 yılından 59 yıl sonra ofsyat kuralında yeni bir değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklikle birlikte bir oyuncu, eğer top ile kale arasında iki oyuncu bulunuyorsa ofsyatta sayılmıyordu.
1990: 1925 yılında kabul edilen ve 65 yıl boyunca uygulanan bu kural 1990 yılında tekrar değiştirildi. Artık bir futbolcu sondan ikinci oyuncu ile aynı hizada bulunuyorsa ofsyatta sayılmayacaktı.
1995: Bu yıl, aktif pasif ofsyat kuralı da ilk defa gündeme geldi.
2005: 10 yıl sonra yapılan bu değişiklikle birlikte hücum yapan takımın en ilerdeki oyuncusunun kollarının rakibinin önünde olmasının ofsyat oluşturmayacağına karar verildi.
Yeni ofsayt kuralında ise artık diz ve omuz önde olduğunda da ofsayt sayılmacak. Zaman içinde yapılan bu değişikliklerin hücum yapan takıma avantaj sağladığı görülüyor.
Ofsayt kuralı, teknik kurallardan daha fazla olabilir mi?
Yapılan değişikliklerle birlikte ofsayt kuralının hücum yapan takımın lehine değişiklik gösterdiği gözlemlenebilir. Oysa ofsayt kuralının temellendiği iki temel felsefe bulunuyor. Bunların birincisi, bireyesel futbolun önüne geçmek, ikincisi ise savunmadaki takımın savunma yapmasına olanak tanımak. Futbolda bireyselliğin önüne geçmek, ofsayt kuralının katı bir şekilde uygulanması, bireysel hız ve dayananıklılık karşısında takım halinde hücum yapmanın değerli kılınmasıyla mümkün oluyordu. Yani bir takımda hızlı ve güçlü oyuncu olması o takımın gol atması için yeterli olamayacaktı. Savunma hakkı ise futbolda takımlar arasındaki güç eşitsizliğinin önüne geçmek için bir önlemdi. Geçtiğimiz yıllarda takımlar arası güç dengesi endüstriyelleşmiş bir futbolda olduğundan çok daha azdı. Futbol endüsriyelleştikçe ve piyasalaştıkça takımlar arası güç dengesi giderek açıldı. Hem takımlar arası güç dengesi bu kadar açılmışken hem de ofsayt kuralı hücum yapan takım lehine gevşedildikçe bireyselleşmiş yeteneklere dayanan ve rakibin savunma hakkının bulunmadığı bir futbola doğru yol alıyoruz. Belki de daha kolektif ve takımlar arasında mücadeleci bir futbol izlemek için ofsayt kuralının gevşetilmesi değil daha da sıkılaştırılması gerekiyordur?
Comments